Tolkien ve Orta Dünya
Fantastik edebiyatı sarsan eserleriyle bu dala yeni bir soluk getirdi J.R.R Tolkien. Gençliğinden beri dillere, mitolojiye ve kurgusal hikayelere meraklıydı. Bu merakı onu kendi hikayelerini, mitolojisini ve dillerini yaratmasını sağladı. Dillere olan merakından, özel bir senfonisi gibi olacak kendi kelime sistemini meydana getirdi. Bu dilde günlük bile tuttu. Ardından bu dilin bir hikayeye ihtiyacı olduğunu düşündü. Bu ihtiyacın dışında onu güdüleyen başka bir şey daha vardı. Çoğu millet ve ülkenin kendine has bir mitolojisi varken İngiltere buna sahip değildi. Bu sebeple Tolkien, hem İngiltere’ye ait bir mitoloji olması hem de oluşturduğu dillerin bir hikayeye sahip olabilmesi için ömrünü adayacağı ve ileride bir külliyat olacak hikayelerini meydana getirmeye başladı. Yaşadığı olaylar, gittiği yerler, tanıştığı insanlar ve tabii sürekli yaptığı okuma sayesinde pek çok esin kaynağı vardı önünde. Bunlar bir dehada meydana gelince yıllarca okunacak hikayeler ve eserler ortaya çıktıı.
Orta Dünya Nasıl Başladı?
Öncelikle Orta Dünya isminin nereden geldiğini ele alalım. Orijinali Middle-earth olan bu isim, İskandinav Mitolojisindeki dokuz diyardan biri olan ve içinde insanların yaşadığı Midgard’dan gelmektedir. Midgard, Eski İngilizce’de Midden-geard veya Midden-eard‘e tekabül eder. Tolkien’in bunu, Modern İngilizce’ye uyarlamasıyla da Middle-earth yani Orta Dünya meydan çıktı.
İlk olarak 1937 yılında Hobbit ile başladı Orta Dünya yolculuğu. Aslında çocuklarını eğlendirmek için yazmaya başladığı Hobbit oldukça büyük bir başarı topladı. Bu başarıyı gören yayınevi, Tolkien’nden Hobbitlerle alakalı yeni bir hikaye yazmasını istiyordu. Fakat o sırada Tolkien’in kendi isteği ise yıllardır üzerinde çalıştığı mitolojisi Silmarillion‘un basılmasıydı. Okuyucu için karmaşık gelebileceği, eserin uzunluğu ve bundan dolayı basım sırasında çok fazla kağıt kullanılması gerekeceği gibi sebepler, bunun reddedilmesine neden oldu. Ardından Tolkien, hobbitler hakkında yeni bir hikayeye başlamaya karar verdi ve ilk olarak Sihirli Yüzük dediği ama sonra Yüzüklerin Efendisi olan değiştirdiği kitabın ilk bölümlerini yazmaya başladı. Yazım süreci beklenenden uzun sürse de 12 yıl içinde tamamlandı. Tolkien, Yüzüklerin Efendisi‘nin tek bir kitap olarak basılmasını istiyordu. Fakat ekonomik sebeplerden dolayı yayınevi bunu reddetti. Böylece kitaplar üç cilt halinde 1954-1955 yıllarında basıldı. Yüzüklerin Efendisi, inanılmaz bir başarı getirdi; kendine has içeriği, akıl almaz olayları ve karakterleriyle okuyucuları büyülemişti.
Tolkien, Silmarillion‘un basılabilmesi için çabalıyordu. Oğlu Christopher ile el yazmaları üzerinde çokça vakit harcıyorlardı. O sıralarda Tolkien epeyce yaşlanmıştı ve oğluya bir anlaşma yaptılar: eğer Tolkien, Silmarillion yayımlanmadan önce ölürse Christopher kitabı tamamlayacak ve basacaktı. Öyle de oldu. Profesör Tolkien, çok istediği mitolojisi Silmarillion‘u derleyip bastıramadan hayata gözlerini yumdu. Ölümünden dört yıl sonra oğlu Christopher sonunda kitabı tamamladı ve 1977 yılında Silmarillon yayımladı. Silmarillion‘un ardından Christopher Tolkien, babasının el yazması metinlerini yayımlamayı sürdürdü. 12 ciltlik Orta Dünya Tarihi (the History of Middle-earth) ile, Tolkien’in eserlerini yazarken yaptığı değişiklikler ve düzenlemeleri içeren taslaklar yayımlandı -meraklısı için gayet iyi bir antoloji.
Kitaplardan Uyarlamalar
Kitapların başarısı ardından filmleri de getirdi. Yeni Zelandalı yönetmen Peter Jackson, kitapları filmlere uyarladı. Yüzüklerin Efendisi film üçlemesi toplamda 475 ödül kazandı ve sinema tarihine geçti. Sonrasında Hobbit kitabı da filmlere uyarlandı, fakat bu üçleme, Yüzüklerin Efendisi filmleri kadar çok sevilmedi. Bunun sebebi kullanılan görsel efektler ve kitabın dışında gelişen olaylardı.
Son olarak Yüzüklerin Efendisi: Güç Yüzükleri adında, Amazon Prime tarafından 5 yıldan fazla bir süredir geliştirilen bir dizinin yapımı devam ediyor.
Eğer Orta Dünya’ya ve J.R.R Tolkien’in eserlerine ilgiliyseniz bunlara dair keyifli ve bilgilendirici sayısız yazı ve habere valinoor‘da ulaşabilirsiniz!
