Edebiyat
"Kitap okumak dışında her şey insanı yoruyor." - Jane Austen
-
Kadim Dillerin Yankısı: Fantastik Evrenlerde Dilin Evrimi ve Gücü – III. Bölüm: Büyünün Dili
Tarihin en kadim zamanlarından beri dil, yalnızca iletişim kurmanın değildir. Aynı zamanda dünyayı şekillendirmenin de bir aracı olmuştur. İnsanlık, nesneleri adlandırarak onları tanımlamış; tanımlayarak da onlara hükmetmeye çalışmıştır. Mitlerden masallara, kutsal metinlerden fantastik kurgulara kadar birçok anlatıda “söylenen söz” fiziksel bir etki yaratır. Sözcükler bir büyüye, bir emre, bir lanete ya da bir mucizeye dönüşebilir. Fantastik evrenler işte tam da bu noktada, dilin sıradan bir araç değil. Evren kurucu bir unsur olduğunu hayal eder. Bu evrenlerde dil, yalnızca karakterlerin konuşma biçimi değildir. Aynı zamanda kültürün, tarihin ve kimliğin de taşıyıcısıdır. Her ırk, her toplum, hatta bazı durumlarda her birey kendi diliyle birlikte kendi dünyasını da yaratır. Elfçe’nin incelikli zarafetiyle Cüce…
-
Gümüş Telperion ve Altın Laurelin
Tolkien evreninde ışığın kaynağı, modern dünyanın Güneş ve Ay’ı değil, daha ilkel ve kutsal olan iki ağaçtır: Gümüş Telperion ve Altın Laurelin. Bu ağaçlar, zamanın sayılmaya başlanmasından önce, Işık Çağları boyunca Arda’nın tek aydınlatıcılarıydı. Tolkien’in yaratıcı mitolojisinde bu iki ağaç yalnızca doğal nesneler değil; ilahi kudretin, yaratılışın ve yitirilen cennet diyarı Valinor’un sembolleridir. Yavanna’nın Kudreti Telperion ve Laurelin, Yavanna Kementári tarafından, Valar tarafından şekillendirilen kutsal topraklar Valinor’da yaratılmışlardır. Ağaçların yaratımı, Arda’nın ilk lambaları olan Illuin ve Ormal’ın Melkor tarafından yok edilmesinden sonra gerçekleşmiştir. Bu ağaçlar sırasıyla ışık verir, biri sönerken diğeri parlamaya başlar, aralarındaki kısa örtüşme ise gün doğumu ve gün batımının ilk ilahi izdüşümüdür. Özellikleri ve Sembolik Anlamları Ağaç…
-
Kadim Dillerin Yankısı: Fantastik Evrenlerde Dilin Evrimi ve Gücü – II. Bölüm: Westeros’un Sözleri
Tarihin en kadim zamanlarından beri dil, yalnızca iletişim kurmanın değildir. Aynı zamanda dünyayı şekillendirmenin de bir aracı olmuştur. İnsanlık, nesneleri adlandırarak onları tanımlamış; tanımlayarak da onlara hükmetmeye çalışmıştır. Mitlerden masallara, kutsal metinlerden fantastik kurgulara kadar birçok anlatıda “söylenen söz” fiziksel bir etki yaratır. Sözcükler bir büyüye, bir emre, bir lanete ya da bir mucizeye dönüşebilir. Fantastik evrenler işte tam da bu noktada, dilin sıradan bir araç değil. Evren kurucu bir unsur olduğunu hayal eder. Bu evrenlerde dil, yalnızca karakterlerin konuşma biçimi değildir. Aynı zamanda kültürün, tarihin ve kimliğin de taşıyıcısıdır. Her ırk, her toplum, hatta bazı durumlarda her birey kendi diliyle birlikte kendi dünyasını da yaratır. Elfçe’nin incelikli zarafetiyle Cüce…
-
Zaman Çarkı: Kitaplar ve Dizi Karşılaştırması
Zaman Çarkı yalnızca bir fantastik kurgu serisi değildir. Aynı zamanda karakterlerin içsel yolculuklarına ışık tutar. Sosyal yapıları, kaderin rolünü ve insan doğasını derinlemesine inceler. Robert Jordan’ın inşa ettiği dünya oldukça ustacadır. Bu evren, sadece birkaç büyülü yaratık ya da savaş sahnesiyle sınırlı kalmaz. Aynı zamanda, dünya tarihinden, kültürlerinden, inanç sistemlerinden ve bireysel insan deneyimlerinden beslenen bir yapıdır. Bu yazıda, Zaman Çarkı kitapları ile dizisi arasındaki farkları ele alacak, kitapların sahip olduğu derinlik ile dizinin yüzeysel anlatımına dair gözlemlerimi paylaşacağım. Karakter Gelişimi: Kitapların İnceliği, Dizinin Yüzeyselliği Zaman Çarkı kitaplarının en güçlü yanlarından biri, karakter gelişimidir. Yazar, bu serideki her karakteri gelişen bireyler olarak sunar. Onlar zamanla büyür, değişir, kırılır ve yeniden…
-
Kadim Dillerin Yankısı: Fantastik Evrenlerde Dilin Evrimi ve Gücü – I. Bölüm: Tolkien’in Dil Evreni
Tarihin en kadim zamanlarından beri dil, yalnızca iletişim kurmanın değildir. Aynı zamanda dünyayı şekillendirmenin de bir aracı olmuştur. İnsanlık, nesneleri adlandırarak onları tanımlamış; tanımlayarak da onlara hükmetmeye çalışmıştır. Mitlerden masallara, kutsal metinlerden fantastik kurgulara kadar birçok anlatıda “söylenen söz” fiziksel bir etki yaratır. Sözcükler bir büyüye, bir emre, bir lanete ya da bir mucizeye dönüşebilir. Fantastik evrenler işte tam da bu noktada, dilin sıradan bir araç değil. Evren kurucu bir unsur olduğunu hayal eder. Bu evrenlerde dil, yalnızca karakterlerin konuşma biçimi değildir. Aynı zamanda kültürün, tarihin ve kimliğin de taşıyıcısıdır. Her ırk, her toplum, hatta bazı durumlarda her birey kendi diliyle birlikte kendi dünyasını da yaratır. Elfçe’nin incelikli zarafetiyle Cüce…
-
Mitoloji ve Orta Dünya’da Cüceler
Kısa boyları, sağlam yapıları ve zanaatkârlıklarıyla bilinen cüceler, birçok mitolojide ve fantastik eserde önemli bir yer tutar. Bu yazımızda, hem mitolojilerde hem de J.R.R. Tolkien’in Orta Dünya’sındaki cücelerden ve cüce soylarından bahsedeceğiz. Mitolojilerde Cüceler Cüceler, özellikle İskandinav mitolojisinde, yer altında yaşayan, demircilik ve kuyumculukta ustalaşmış büyülü varlıklar olarak karşımıza çıkar. Edda destanlarında, cüceler tanrıların en değerli silahlarını ve eşyalarını yaratmıştır. Örneğin, Thor’un çekici Mjolnir, Loki’nin kandırmacaları sonucu cüceler tarafından dövülmüştür.Cüceler, genellikle güçlü ve hilekâr özellikleriyle bilinir. Kimi zaman tanrılara yardım ederken, kimi zaman onların karşısına çıkarlar. Ayrıca, cücelerin toprağın altında yaşayan ölü ruhlar olduğuna dair inançlar da vardır. Orta Dünya’da Cüceler J.R.R. Tolkien’in evreninde, cüceler Ilúvatar’ın yarattığı ilk varlıklar değildir.…
-
Mitoloji ve Orta Dünya’da Elfler
Pek çok fantastik eserde yer alan, Kuzey Avrupa Mitolojilerinin en bilininen doğaüstü varlık türlerinden biri Elfler’dir . Bu yazımızda sizlere mitolojilerde ve Orta Dünya’daki elflerden bahsedeceğiz. Mitolojilerde Elfler Uzun ve sarı saçlı olarak tarif edilen Elfler genellikle şefkatli, canlıları iyileştiren, iyi yürekli canlılarken bazen de insanlara büyü yapan, hilekâr, kötü niyetli ve tehlikeli canlılar olarak anlatılagelir. Perimsi yaratıklar olarak tanımlanan Elfler’in büyüleyici sesleri vardır. Dans, şiir ve şarkıda hünerlidirler. Farklı kültürlerde farklı şekilde tanıtılan elflerin gerçeğe en yakın düşünülme şekli de belki de İskandinav ülkelerinde ölen kişilerin Elfe dönüştüğü inancıdır. Elfler, yirminci yüzyılın başlarında fantezi edebiyatı konusuna girdi. Burada, Elfleri peri masallarından alıp onlara dil, tarih ve geniş bir hikaye…
-
Ev Temalı Korku Eserleri
Edebiyat dediğimizde aklımıza pek çok tür gelir ve korku da bunlardan biridir. Fakat korku türünde iyi eserler ortaya koyabilen yazar sayısı oldukça azdır. Korku edebiyatında pek çok yazar ve eser vardır. Günümüz yazarlarından ilk olarak Stephen King bize göz kırpar; 1974 yılından bu yana modern korku edebiyatının “kralıdır”. Onun dışında Josh Malerman, Shirley Jackson ve Clive Barker gibi yazalar da bu türde güzel eserler vermiştir. Daha geçmişe gittiğimizde H.P. Lovecraft, Ray Bradbury, Henry James, Edgar Allen Poe ve tabii ki Mary Shelley gibi usta isimler, korku edebiyatına yön vermiştir. Bu türdeki hikayeler genellikle doğaüstü yaratıklar, kasvetli ortamlar, ürkütücü karakterler ve perili evler içerir. Bunların hepsi, okuyucuya korku hissini derinden yaşatmak…
-
Masalların Gerçek Sonları: II.Kısım
Geçen hafta sizlere, yaygın çocuk masallarının gerçek sonlarından bahsetmiştik. Bu hafta da geriye kalanlardan söz edeceğiz. Arkanıza yaslanın ve sürekli duyduğunuz masalların gerçek sonlarını öğrenin. Pinokyo Hikayenin orijinalinde Gepetto, Pinokyo’yu tahtalardan yapmasının ardından kukla, evden kaçıp gider. Ardından polisler onu bulur ve Gepetto tarafından saldırıya uğradığı için kaçtığını düşünürler. Bu yüzden de yaşlı adamı hapse atarlar. Pinokyo, eve geri döner. Evde ona haylaz ve yaramaz bir çocuk olmamasını öğütleyen çekirgeyi öldürür. Bunun ardından işlediği bu suçtan dolayı ölüme mahkum edilir ve ağaçta asılarak idam edilir. Uyuyan Güzel Masalın bilinen halinde bir prenses, eline bir iğne batar ve ardından derin bir uykuya dalar. Babası onu gömmektense eski bir kaleye yerleştirir. Bir…
-
Masalların Gerçek Sonları: I.Kısım
Çocukluğumuzdan beri büyüklerimizden masallar dinleriz. Bizlere ya kendi uydurdukları ya da başkalarından öğrendikleri kısa hikayeler anlatırlar. Genellikle hepsi mutlu sonla ve iyi bir şekilde biter. Bu, neredeyse bütün masallar için böyledir. Fakat bazı masallar, bilinenin aksine karanlık sonlara sahiptir. Ama bu sonlar, çocukları etkilememesi için değiştirilmiş ve bilinen versiyonlarına dönüştürülmüştür. Peki, değiştirilmeden önce masalların asıl sonları nasıldı? Bu yazıda sizlere çocuk masallarının karanlık ve gerçek sonlarından bahsedeceğiz. Külkedisi/ Sindirella Günümüz Külkedisi masalının sonunda güzeller güzeli Külkedisi, kendisini arayan prense kavuşur. Kötü üvey kardeşleri de lordlarla evlenir ve herkes sonsuza kadar mutlu yaşar. Hikayenin asıl sonu da buna benzemektedir. Ama gerçek sonunda üvey kız kardeşler, prensin getirdiği cam ayakkkabıyı giyebilmek için…
